انواع روش‌های درآمدی در کسب و کارهای اینترنتی

روش‌های درآمدی و یا دقیق‌تر بگوییم، مدل‌های درآمدی، در حالت کلی دو دسته هستند: روش‌های درآمدی مستقیم و روش‌های درآمدی غیر مستقیم.

در روش‌های درآمدی مستقیم، منبع کسب درآمد ما کاربران سایت هستند. یعنی کاربران ما مشتریان‌مان هستند. در حالی که در روش غیرمستقیم، مشتری ما کسی غیر از کاربران هستند. در این حالت، درآمد ما از جای دیگری تامین می شود.

در ادامه ۵ روش مستقیم و ۳ روش غیرمستقم کسب درآمد را معرفی می کنیم.

مثالهایی از روش‌های درآمدی مستقیم

به برخی از روش‌های درآمدی مستقیم که در کسب وکارهای اینترنتی محتوا محور استفاده می‌شود در زیر اشاره می کنیم:

• فروش محتوا به عنوان محصول
• ارایه محتوا به عنوان تسهیل‌کننده فرآیند فروش
• مدل درآمدی مبتنی بر اشتراک
• فریمیوم (Freemium)
• جمع‌آوری اعانه (کمک‌های داوطلبانه)

در ادامه به توضیح بیشتر هر کدام از روش‌های بالا می‌پردازیم.

فروش محتوا به عنوان محصول

در این روش، خود محتوا به عنوان محصول اصلی سایت ما به فروش می‌رسد. فروش فیلم آموزشی، کتاب صوتی، کتاب الکترونیک، جزوه، نمونه سوال، مقاله، پایان نامه و گزارش‌های تحلیلی نمونه هایی از این روش درآمدی هستند. این مدل هنوز هم در بسیاری از سایت‌ها مخصوصاٌ در ایران رواج دارد.

در تصویر زیر می‌بینید که برای جستجوی فروش پایان نامه، بیش از ۳۰ میلیون صفحه فارسی زبان وجود دارد.

چالشی که برای این گونه سایت‌ها در دنیا وجود دارد، مسائل قانونی حق‌تالیف (کپی رایت) است که البته در ایران هنوز آنچنان جدی نیست.

ارایه محتوا به عنوان تسهیل‌کننده فرآیند فروش

این روش یکی از روش‌های قدیمی درآمدزایی در وب‌سایت‌های تجارت الکترونیک است.

برای مثال، شما یک آموزشگاه زبان دارید و می خواهید با کمک اینترنت زبان‌آموزان بیشتری برای زبانکده خود جذب کنید. در این‌حالت اقدام می‌کنید به تولید محتوای رایگان در حوزه فعالیت‌تان. مثلاً فیلم‌های کوتاه آموزش زبان، کتاب الکترونیک دیالوگ‌های ضروری در یک سفر خارجی و غیره.

همان‌طور که می‌بینید در این مثال، هدف شما فروش محصولات آموزش زبان نیست؛ بلکه هدف بازاریابی از طریق اینترنت برای آموزشگاه است. به این روش بازاریابی با استفاده از تولید محتوا، بازاریابی محتوا گفته می‌شود

روش‌های مختلفی برای کسب درآمد از طریق تولید محتوا وجود دارد. برای مثال آموزشگاه زبان، می‌توان روش‌های زیر را پیشنهاد داد:

• جذب بازدیدکنندگان علاقمند به زبان و معرفی یا فروش دوره‌ها (ثبت نام آنلاین)
• آموزش دادن به کاربران و هدایت آنها به سمت یادگیری حضوری زبان (این روش برای ترغیب افراد آسانتر از روش قبلی است)
• ایجاد آگاهی از برند در بین کاربران، با هدف شناخته شدن آموزشگاه شما (به عنوان یک مزیت رقابتی)

مدل درآمدی مبتنی بر اشتراک

به این روش گاهی روش دسترسی با محدودیت زمانی هم گفته می شود. زیرا اعضای سایت، در مقابل پرداخت مبلغی مشخص، برای دوره زمانی مشخصی اجازه دسترسی به محتوای سایت پیدا می کنند. روش مبتنی بر اشتراک، در بین کسب وکارهای آنلاین محتوامحور بسیار پرطرفدار است.

ما این مدل درآمدی را بعداً به دلایلی کنار گذاشتیم. اما شما می‌توانید به عنوان یک گزینه به این روش هم فکر کنید.

چند نمونه از سایت های مبتنی بر اشتراک

سایت های خبری

نمونه خارجی: سایت فوربس | نمونه ایرانی: سرویس اشتراک روزنامه جار

ژورنال ها و مجلات علمی پژوهشی

نمونه خارجی: Elsevier | نمونه ایرانی: magiran

خدمات چندرسانه ای

سایت‌های اشتراک فیلم- نمونه خارجی: نت‌فلیکس (NetFlix) | نمونه ایرانی فیلیمو

سایت‌های اشتراک موسیقی- نمونه خارجی: اسپاتیفای (Spotify) | نمونه ایرانی بیپ تونز

سایت های آموزشی

نمونه خارجی: لیندا | نمونه ایرانی متمم

فریمیوم (Freemium)

اصلاح جدید Freemium ترکیبی از Free و Premium است. در این مدل، محصولات یا خدمات را به صورت رایگان ارائه می‌دهیم اما بابت خدمات یا امکانات اضافی پول دریافت می‌کنیم. تفاوت این مدل با مدل اشتراکی در این است که بخشی از یک محصول یا خدمت در فریمیوم حتماً باید رایگان باشد، اما در اشتراکی این الزام وجود ندارد.

در زیر به نمونه‌هایی از مدل فریمیوم اشاره می‌کنیم:

• دادن یک سرویس ابری رایگان و گرفتن هزینه بابت فضای بیشتر
• ارایه یک نرم افزار آنلاین رایگان و گرفتن هزینه برای بکاپ گیری
• مشاهده محتوا (کتاب، ویدئو و غیره) به صورت رایگان و گرفتن هزینه بابت دانلود آن

فارسی بیز در مدتی که از روش درآمدی اشتراکی (دسترسی ماهانه) استفاده می کرد، بخشی از مقالاتش کاملاً رایگان بود.

مدل درآمدی جمع‌آوری اعانه (کمک‌های داوطلبانه)

تعجب نکنید! این هم یکی از روشهای کسب درآمد برای سایت‌های تولیدکننده محتواست. در این مدل، شما برای مخاطبا‌ن‌تان محتوا تولید می کنید و در عوض به آنها می گویید اگر راضی بودند به سایت کمک کنند. البته این کمک ها کاملاً داوطلبانه است و شما کسی را مجبور به پرداخت هزینه نمی کنید. کاربران اگر دوست داشتند مبلغی در حد توان خود به صاحب سایت کمک می‌کنند.

در  این روش، بنیان‌گذار سایت اغلب هدفش فراتر از کسب درآمد است. قصد او در حقیقت ارایه یک خدمت و تولید ارزش برای جامعه است. اما برای تامین هزینه‌های این کار مجبور است به جمع‌آوری کمک بپردازد.

مثالهایی از روش‌های درآمدی غیرمستقیم

به برخی از روش‌های درآمدی غیرمستقیم که در کسب وکارهای اینترنتی محتوا محور استفاده می‌شود در زیر اشاره می کنیم:

• فروش فضای تبلیغاتی
• گردآوری اطلاعات کاربران
• حمایت مالی (اسپانسرینگ)

فروش فضای تبلیغاتی

فروش فضای تبلیغاتی، رایج‌ترین مدل درآمدی غیرمستقیم در دنیای تولید محتوا به شمار می‌رود.

بسیاری از سایت‌های خبری، وبلاگ‌های شخصی و انجمن‌های تخصصی با فروش تبلیغات امرار معاش می‌کنند.

فروش فضای تبلیغاتی به دو صورت انجام می‌شود: فروش مستقیم به تبلیغ کننده و فروش به سایت های واسط.

در حالت اول، شما تعرفه ای مشخص برای تبلیغات در سایت‌تان درنظر می‌گیرید. اگر کسی تمایل به تبلیغ در سایت شما داشت، مستقیماً با شما تماس گرفته و درخواست تبلیغ درجای مشخصی از سایت می‌دهد. مثلاَ ممکن است یک بنر تبلیغاتی در گوشه بالا سمت چپ درخواست دهد با مبلغ ۲ میلیون تومان در ماه.

در حالت دوم، شما آمادگی خود برای پذیرفتن تبلیغ در سایت‌تان را به یکی از شبکه‌های تبلیغاتی اعلام می‌کنید. معروف‌ترین و گسترده ترین شبکه تبلیغاتی در دنیا را گوگل دارد با عنوان Google AdSense.

در ایران نیز سایت هایی مانند ای‌نتورک، صباویژن، ادنگاه این کار را انجام می‌دهند.

گردآوری اطلاعات کاربران

با پیشرفت دانش داده‌کاوی، فرصت‌هایی برای تبدیل اطلاعات کاربران به پول فراهم شده است. در اینجا به چند نمونه عمده از اطلاعات کاربران، که شرکت‌ها و سازمان‌ها علاقمندند آنها را در اختیار داشته‎‌باشند می پردازیم:

• اطلاعات جمعیت شناختی بازار
• ارزش ها و ترجیحات کاربران
• عبارت های جستجو شده
• مقایسه های انجام شده بین محصولات
• اطلاعات تماس
• شکاف های موجود در بازار
• نیازهای کاربران

با توجه به اینکه گردآوری این همه اطلاعات نیازمندداشتن یک پایگاه داده بزرگ از کاربران اشت، بنابراین این مدل درآمدی بیشتر توسط پلتفرم‌های محتوا (مانند شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های واسط) استفاده می‌شود.

حتماً تایید می کنید که استفاده از این روش درآمدی برای سایت‌های نوپا و کوچک به هیچ وجه منطقی به نظر نمی‌رسد.

اخلاقی بودن یا نبودن این روش درآمدی همواره مورد بحث کارشناسان بوده و هست.

حمایت مالی (اسپانسرینگ)

این روش با هدف شناسایی یک برند به جامعه استفاده می‌شود. به این‌صورت که یک شرکت (برند) همه هزینه‌‍‌های یک کسب و کار دیگر را به عهده می‌گیرد. در عوض، از صاحب سایت یا کسب وکار انتظار دارد که در مواقع مشخصی از برند او نام ببرد. البته سایت مورد حمایت باید که در برخی از معیارهای مهم آمار قابل قبولی داشته باشد؛ مثلاً اینکه رنک الکسا یا تعداد بازدید ماهانه آن مقدار مشخصی باشد که برای معرفی برند قابل قبول باشد.